ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

Αρχαία

 Ακρόπολη της Ρόδου

H ακρόπολη της Ρόδου δέσποζε στο δυτικό και ψηλότερο μέρος της πόλης.

Δεν είχε οχυρωματικό χαρακτήρα όπως οι παλιές ακροπόλεις αλλά αποτελούσε μια μνημειακή ζώνη με Ιερά, μεγάλους ναούς, δημόσια κτίρια και υπόγειους χώρους λατρείας. Ήταν «πεδίων και αλσών μεστή» σύμφωνα με την περιγραφή του ρήτορα Aίλιου Αριστείδη (2ος αιώνας μ.X.).

Τα μνημεία της ακρόπολης χρονολογούνται στην ελληνιστική και υστεροελληνιστική εποχή.

Τα οικοδομήματα ήταν κτισμένα κλιμακωτά σε διαφορετικά επίπεδα, πάνω σε διαμορφωμένα πλατώματα, με δυνατούς αναλημματικούς τοίχους. Το πνεύμα της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής στην ακρόπολη της Ρόδου, εκφράζεται τέλεια μέσω του συνδυασμό του φυσικού κάλλους με τις τεχνητές επεμβάσεις.

Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν κατά την διάρκεια της Ιταλικής κατοχής του νησιού (1912-1945).

H ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, από το 1946 και μετά, διενέργησε ανασκαφές και προχώρησε σε συντηρήσεις στο χώρο του ναού του Πυθίου Απόλλωνος, που έπαθε μεγάλες ζημιές στους βομβαρδισμούς του 2ου παγκόσμιου πολέμου και λόγω του βάρους των πυροβόλων που είχαν εγκατασταθεί εκεί. Το 1996 ξεκίνησαν οι αναστηλωτικές εργασίες στον ίδιο Ναό και στα Νυμφαία.

H ακρόπολη δεν έχει ακόμα ανασκαφεί σε όλη της την έκταση. Υπάρχει μια αρχαιολογική ζώνη 1250 στρεμμάτων που έχει εξαιρεθεί από την σύγχρονη οικοδόμηση, με σκοπό την συνέχιση των ανασκαφών, για την αποκάλυψη της λαμπρής αρχαίας πόλης της Ρόδου.

 Λίνδος

 Ο παράλιος οικισμός της Λίνδου βρίσκεται στη νοτιανατολική πλευρά του νησιού και σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από την πόλη της Ρόδου.

Η αρχαία πόλη ήταν κτισμένη στη θέση του σημερινού χωριού, μεταξύ της ακρόπολης και του ακρωτηρίου Κράνα.

Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τις Δαναϊδες, τις 50 κόρες του επώνυμου ήρωα των Αργείων Δαναού, που έκτισαν στη Λίνδο ναό της Αθηνάς ερχόμενες στο νησί από την Αίγυπτο όπου ζούσαν. Ο ήρωας Δαναός είχε καταφύγει στην Αίγυπτο για να ξεφύγει από τη ζήλεια της θεάς Ήρας.

Η περίοδος της μεγάλης ακμής της πόλης είναι η αρχαϊκή (7ος – 6ος αι. π.Χ.).

Η ακρόπολη της Λίνδου αποτελούσε πάντα το κέντρο της ζωής του οικισμού. Προϊστορικά λείψανα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στο χώρο ήδη από τη νεολιθική εποχή.

Η λατρεία της Θεάς Αθηνάς πρέπει να εγκαταστάθηκε στην ακρόπολη κατά τον 9ο αι. π.Χ., στα γεωμετρικά χρόνια.

Τον 6ο αι. π.Χ., οπότε κυριαρχεί στη Λίνδο η μορφή του τυράννου Κλεόβουλου, ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, οικοδομήθηκε ο αρχαϊκός ναός της Αθηνάς στην ακρόπολη. To φημισμένο ιερό της παρέμεινε κέντρο λατρείας σε όλη την ελληνιστική αλλά και ρωμαϊκή περίοδο. Στη συνέχεια ο χώρος αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο ως οχυρωμένη ακρόπολη με μόνιμη φρουρά κατά τους ιπποτικούς χρόνους.

Οι ανασκαφές στη Λίνδο έγιναν κατά την περίοδο 1900-1914 από το ίδρυμα Carlsberg της Δανίας. Αποκαλύφτηκαν όλα τα μνημεία της ακρόπολης καθώς και η νεκρόπολη της Λίνδου που εκτείνεται στους γύρω λόφους. Το υπουργείο πολιτισμού έχει ολοκληρώσει την αποκατάσταση της ακρόπολης.

Ο παράλιος οικισμός της Λίνδου βρίσκεται στη νοτιανατολική πλευρά του νησιού και σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από την πόλη της Ρόδου.

Η αρχαία πόλη ήταν κτισμένη στη θέση του σημερινού χωριού, μεταξύ της ακρόπολης και του ακρωτηρίου Κράνα.

Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τις Δαναϊδες, τις 50 κόρες του επώνυμου ήρωα των Αργείων Δαναού, που έκτισαν στη Λίνδο ναό της Αθηνάς ερχόμενες στο νησί από την Αίγυπτο όπου ζούσαν. Ο ήρωας Δαναός είχε καταφύγει στην Αίγυπτο για να ξεφύγει από τη ζήλεια της θεάς Ήρας.

Η περίοδος της μεγάλης ακμής της πόλης είναι η αρχαϊκή (7ος – 6ος αι. π.Χ.).

Η ακρόπολη της Λίνδου αποτελούσε πάντα το κέντρο της ζωής του οικισμού. Προϊστορικά λείψανα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στο χώρο ήδη από τη νεολιθική εποχή.

Η λατρεία της Θεάς Αθηνάς πρέπει να εγκαταστάθηκε στην ακρόπολη κατά τον 9ο αι. π.Χ., στα γεωμετρικά χρόνια.

Τον 6ο αι. π.Χ., οπότε κυριαρχεί στη Λίνδο η μορφή του τυράννου Κλεόβουλου, ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, οικοδομήθηκε ο αρχαϊκός ναός της Αθηνάς στην ακρόπολη. To φημισμένο ιερό της παρέμεινε κέντρο λατρείας σε όλη την ελληνιστική αλλά και ρωμαϊκή περίοδο. Στη συνέχεια ο χώρος αποτέλεσε ασφαλές καταφύγιο ως οχυρωμένη ακρόπολη με μόνιμη φρουρά κατά τους ιπποτικούς χρόνους.

Οι ανασκαφές στη Λίνδο έγιναν κατά την περίοδο 1900-1914 από το ίδρυμα Carlsberg της Δανίας. Αποκαλύφτηκαν όλα τα μνημεία της ακρόπολης καθώς και η νεκρόπολη της Λίνδου που εκτείνεται στους γύρω λόφους. Το υπουργείο πολιτισμού έχει ολοκληρώσει την αποκατάσταση της ακρόπολης. 

 Αρχαίος οικισμός της Βρουλιάς

 Ο αρχαίος οικισμός της Βρουλιάς βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Ρόδου, απέναντι από το Πρασονήσι. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους πρώιμους οικισμούς με οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο που έχει εντοπισθεί στον ελλαδικό χώρο. Η ζωή του οικισμού ήταν πολύ περιορισμένη. Με βάση κυρίως τα ευρήματα από τις ταφές έξω από το τείχος χρονολογείται στα 650-550 π.Χ. Η θέση του οικισμού είχε και στρατιωτική σημασία καθώς αποτελούσε το τελευταίο λιμάνι του αιγαιακού χώρου πριν από το ανοιχτό πέλαγος της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και το πρώτο λιμάνι για τους ταξιδευτές από την Κύπρο, τη Φοινίκη ή τη Συρία. Η ανασκαφή του χώρου πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα (1907-1908) από τη δανική αρχαιολογική αποστολή.

Στα παλαιοχριστιανικά χρόνια ιδρύθηκε χαμηλά, κοντά στη θάλασσα, παλαιοχριστιανική βασιλική με ψηφιδωτά δάπεδα. Σήμερα το μικρό λιμανάκι της Βρουλιάς αποτελεί ασφαλές αραξοβόλι για τους ψαράδες του νησιού.

Ο αρχαίος οικισμός της Βρουλιάς βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο της Ρόδου, απέναντι από το Πρασονήσι. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους πρώιμους οικισμούς με οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο που έχει εντοπισθεί στον ελλαδικό χώρο. Η ζωή του οικισμού ήταν πολύ περιορισμένη. Με βάση κυρίως τα ευρήματα από τις ταφές έξω από το τείχος χρονολογείται στα 650-550 π.Χ. Η θέση του οικισμού είχε και στρατιωτική σημασία καθώς αποτελούσε το τελευταίο λιμάνι του αιγαιακού χώρου πριν από το ανοιχτό πέλαγος της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και το πρώτο λιμάνι για τους ταξιδευτές από την Κύπρο, τη Φοινίκη ή τη Συρία. Η ανασκαφή του χώρου πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα (1907-1908) από τη δανική αρχαιολογική αποστολή.

Στα παλαιοχριστιανικά χρόνια ιδρύθηκε χαμηλά, κοντά στη θάλασσα, παλαιοχριστιανική βασιλική με ψηφιδωτά δάπεδα. Σήμερα το μικρό λιμανάκι της Βρουλιάς αποτελεί ασφαλές αραξοβόλι για τους ψαράδες του νησιού.

 Νυμφαία Ρόδου

 H ακρόπολη της Ρόδου αποτελούσε μια μνημειακή ζώνη με Ιερά, μεγάλους ναούς, δημόσια κτίρια και τα λεγόμενα «νυμφαία». Οι χώροι αυτοί χαρακτηρίζονται από υπόγειες κατασκευές, σκάλες, διαδρόμους, κόγχες και αγάλματα λαξευμένα μέσα στο βράχο, με τρεχούμενα νερά και δέντρα, και προορίζονταν για τη λατρεία των νυμφών.

Το 1996 ξεκίνησαν οι αναστηλωτικές εργασίες στα Νυμφαία, στην βόρεια πλευρά της Ακρόπολης. H ακρόπολη της Ρόδου αποτελούσε μια μνημειακή ζώνη με Ιερά, μεγάλους ναούς, δημόσια κτίρια και τα λεγόμενα «νυμφαία». Οι χώροι αυτοί χαρακτηρίζονται από υπόγειες κατασκευές, σκάλες, διαδρόμους, κόγχες και αγάλματα λαξευμένα μέσα στο βράχο, με τρεχούμενα νερά και δέντρα, και προορίζονταν για τη λατρεία των νυμφών.

Το 1996 ξεκίνησαν οι αναστηλωτικές εργασίες στα Νυμφαία, στην βόρεια πλευρά της Ακρόπολης.

 Ναός της Αφροδίτης

 Αρχαίος ναός του 3ου αιώνα π.Χ., αφιερωμένος στην Αφροδίτη, κοντά στην πύλη Ταρσανά και στο λεγόμενο μικρό λιμένα (σημερινό Μανδράκι). Η λατρεία της Αφροδίτης συνηθιζόταν κοντά στη θάλασσα στις αρχαίες πόλεις. Τα λείψανα του ναού περιλαμβάνουν αρχιτεκτονικά μέλη, σπονδύλους από κίονες και τμήματα του επιστυλίου.

Ο ναός επισκευάστηκε πολλές φορές στην αρχαιότητα. Η αποκατάστασή του έγινε κατά την ιταλική κατοχή.

 Αρχαία νεώρια της Ρόδου

 Στην αρχαιότητα η Ρόδος είχε πέντε λιμάνια, ακολουθώντας την ακτογραμμή, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής, η πόλη ήταν τειχισμένη κατά μήκος του θαλάσσιου μετώπου. Ο μώλος των μύλων, που προστάτευε τον Μέγα Λιμένα ( το σύγχρονο τουριστικό λιμάνι) εκτείνονταν έξω από τα τείχη της πόλης.

Αρχαία νεώρια ανακαλύφθηκαν στο λιμάνι του Μανδρακίου, το λεγόμενο Μικρό ή Πολεμικό Λιμένα, ενώ η πύλη Ταρσανά, στα δυτικά του μεγάλου λιμένος με δύο τετράγωνους πύργους εκατέρωθεν, έχει πλάτος και ύψος, που υπονοεί την ύπαρξη αρχαίων νεωρίων εσωτερικά του τείχους, με τα πλοία να εισέρχονται και να εξέρχονται από το άνοιγμά της.

__________________________________________________

Βυζαντινά

 Βυζαντινή Οχύρωση Ρόδου – Πύργοι Κολλακίου

 Η βυζαντινή οχύρωση της Ρόδου (7ος – 13ος αι.) χώριζε την πόλη σε τρία μέρη: την ακρόπολη (αργότερα Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου), το Κολλάκιο (άνω πόλη) και το Μπούργκο (κάτω πόλη).

Μπροστά από το κυρίως τείχος με τους πύργους του υπήρχε προτείχισμα και τάφρος. Τμήματα αυτής της οχύρωσης σώζονται σήμερα ενσωματωμένα σε μεταγενέστερα κτίσματα, κυρίως στην περιοχή του Κολλάκιου. Κατά την Ιπποτοκρατία (1309-1522) η πόλη επεκτείνεται και τα ιπποτικά τείχη περικλείουν έκταση κατά τα δύο πέμπτα περίπου μεγαλύτερη απ’ ότι τα βυζαντινά.

_____________________________________________

 Ιπποτικά

 Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου

 Το νησί της Ρόδου, η νύμφη του θεού Ήλιου κατά την μυθολογία, βρίσκεται στο Ανατολικό Αιγαίο. Στο βορειότερο άκρο του νησιού δημιουργήθηκε το 408 π.Χ., από τον ολυμπιονίκη Δωριέα, γιο του Διαγόρα, η πόλη της Ρόδου. Πρόκειται για το «συνοικισμό» των τριών αρχαίων πόλεων του νησιού, της Καμείρου, της Ιαλυσού και της Λίνδου.

Η αρχαία πόλη χτίστηκε με βάση το Ιπποδάμειο ρυμοτομικό σύστημα με οδούς κάθετες μεταξύ τους και με υπόγειες, αποχετευτικές και υδρευτικές εγκαταστάσεις. Στην ακρόπολη, στο λόφο του Αγίου Στεφάνου, δέσποζε ο ναός του Πυθίου Απόλλωνος, το στάδιο και ο ναός του Διός Πολιέως και της Αθηνάς Πολιάδος. Μετά την ανεπιτυχή πολιορκία του Δημητρίου (302 π.Χ.), οι Ρόδιοι ανέθεσαν στο γλύπτη Χάρη την κατασκευή του Κολοσσού, ενός από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Με την εξαιρετική πολεοδομία της, τα εντυπωσιακά τείχη, την άνθιση της τέχνης και τον πλούτο της, η ελληνιστική Ρόδος υπήρξε μια από της λαμπρότερες πόλεις του αρχαίου ελληνικού κόσμου.