ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΦΡΟΔΙΤΗ
Ο Γαλιλαίος άρχισε να παρατηρεί την Αφροδίτη το 1610. Σύμφωνα με το γεωκεντρικό σύστημα, η Αφροδίτη θα έπρεπε να βρίσκεται πάντα σε φάση που να της δίνει σχήμα μηνίσκου. Αντίθετα, κατά το ηλιοκεντρικό σύστημα η Αφροδίτη θα έπρεπε να παρουσιάζει όλες τις φάσεις που παρατηρούνται και στην Σελήνη. Με τις παρατηρήσεις του, ο Γαλιλαίος βεβαιώθηκε ότι η Αφροδίτη παρουσιάζει πραγματικά όλες τις φάσεις. Επρόκειτο για μια πολύ ισχυρή ένδειξη υπέρ του ηλιοκεντρικού συστήματος.

ΗΛΙΑΚΕΣ ΚΗΛΙΔΕΣ
   Ο Γαλιλαίος (όπως και άλλοι παρατηρητές την ίδια περίπου εποχή) ανακάλυψε επίσης ότι πάνω στον δίσκο του Ηλίου υπάρχουν σκοτεινές κηλίδες, οι οποίες σήμερα ονομάζονται ηλιακές κηλίδες.
Αυτό ενόχλησε πολύ τους συντηρητικούς και θρησκόληπτους της εποχής, γιατί θεωρούσαν τον Ήλιο ως σύμβολο του Θεού και πίστευαν ότι, αυτός τουλάχιστον από όλα τα ουράνια σώματα, θα έπρεπε να είναι τέλειος.


1612
ΝΕΦΕΛΩΜΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ
   Το 1612 ο Ζίμον Μάυρ εντόπισε στον αστερισμό της Ανδρομέδας ένα «θολό» φωτεινό σημείο. Δεν είχε το σαφές περίγραμμα ενός αστέρα, αλλά έμοιαζε με μικροσκοπικό φωτεινό σύννεφο. Γι’ αυτό και ονομάσθηκε νεφέλωμα της Ανδρομέδας.
Η ανακάλυψη δεν θεωρήθηκε σημαντική εκείνη την εποχή, αλλά, τρεις αιώνες αργότερα, θα προκαλούσε μια διαμάχη η οποία θα οδηγούσε σε μια εκ θεμελίων νέα αντίληψη για το Σύμπαν.


1627
ΠΛΑΝΗΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ
   Αν οι ελλειπτικές πλανητικές τροχιές, όπως είχε υποστηρίξει ο Κέπλερ , ήταν πιο ακριβείς από τις κυκλικές τροχιές του Πτολεμαίου και του Κοπέρνικου, τότε θα έπρεπε να είναι δυνατή η σύνταξη βελτιωμένων πλανητικών πινάκων με βάση αυτές τις ελλειπτικές τροχιές.
Ο Κέπλερ αφιέρωσε μερικά χρόνια στην σύνταξη νέων πινάκων με βάση τις ελλειπτικές τροχιές, χρησιμοποιώντας τους λογαρίθμους του Νέπερ. Αυτή ήταν η πρώτη σημαντική επιστημονική χρήση της νέας τεχνικής. Οι πίνακες δημοσιεύθηκαν το 1627 με τον τίτλο Ροδόλφειοι πίνακες, στη μνήμη του Ροδόλφου Β΄ (1552-1612), ο οποίος είχε γίνει αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 1576 και είχε υποστηρίξει τον Κέπλερ.
Ήταν πραγματικά οι καλύτεροι πίνακες πλανητικών κινήσεων που είχαν συνταχθεί ως τότε. Το βιβλίο περιελάμβανε επίσης λογαριθμικούς πίνακες και έναν αστρικό χάρτη βασισμένο στο έργο του Τύχο, το οποίο ο Κέπλερ είχε επεκτείνει με την προσθήκη χιλίων και πλέον νέων αστέρων.


1633
ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
   Ο Γαλιλαίος είχε αποδεχθεί από καιρό το ηλιοκεντρικό πλανητικό σύστημα του Κοπέρνικου, απέφευγε όμως να εκφράσει ανοιχτά τις απόψεις του, γιατί η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ήταν ισχυρή στην Ιταλία και το μόνο αστρονομικό σύστημα που επέτρεπε το ρωμαιοκαθολικό δόγμα εκείνη την εποχή ήταν το γεωκεντρικό.
Ο Ουρδανός Η΄ (1568-1644) είχε γίνει πάπας το 1623 και ο Γαλιλαίος τον θεωρούσε φίλο του. Έτσι, το 1632 διακινδύνευσε να εκδώσει ένα βιβλίο με τον τίτλο «Διάλογος περί των δύο κυρίων κοσμικών συστημάτων». Ο διάλογος είχε τρία πρόσωπα: έναν υποστηρικτή του Πτολεμαίου, έναν υποστηρικτή του Κοπέρνικου και ένα ουδέτερο άτομο, που ζητούσε πληροφορίες.
Το βιβλίο δημιούργησε αναταραχή, διότι, πρώτον, ήταν γραμμένο στα ιταλικά και όχι στα λατινικά, επομένως δεν απευθυνόταν μόνο στους λόγιους, αλλά μπορούσε να διαβαστεί και από το ευρύ κοινό. Και, δεύτερον, ο Γαλιλαίος είχε σπουδαίο συγγραφικό ταλέντο, με έντονη κλίση προς τον σαρκασμό, τον οποίο χρησιμοποιούσε απλόχερα εις βάρος του συστήματος του Πτολεμαίου. Επί πλέον, ήταν εύκολο να πείσουν κάποιοι τον πάπα ότι η σάτιρα εις βάρος του υποστηρικτή του Πτολεμαίου είχε για στόχο της τον ίδιο τον πάπα προσωπικά.
Έτσι, ο Γαλιλαίος δικάσθηκε από την Ιερά Εξέταση. Η δίκη αυτή ήταν η πιο φημισμένη σύγκρουση ανάμεσα στην επιστήμη και την θρησκεία, πριν από τη διαμάχη που ξέσπασε στον αιώνα μας σχετικά με την θεολογική εξέλιξη.
Στις 22 Ιουνίου του 1633, υπό την απειλή (αλλά όχι και την χρήση) βασανιστηρίων, ο Γαλιλαίος αναγκάσθηκε να αποκηρύξει όλες του τις αρχές που διαφωνούσαν με το γεωκεντρικό σύστημα. Ο Γαλιλαίος έχει κατηγορηθεί από ορισμένους για την υποχώρηση αυτή, θα πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι εκείνη την εποχή ήταν εβδομήντα ετών και ότι είχε υπ’ όψιν του την περίπτωση του Μπρούνο, που είχε καταδικασθεί σε θάνατο από την Ιερά Εξέταση.
Ωστόσο, η νίκη της Εκκλησίας ήταν χωρίς σημασία. Η ηλιοκεντρική θεωρία εξακολούθησε να κερδίζει έδαφος ανάμεσα στους επιστήμονες αλλά και τους κοινούς ανθρώπους.

1650
ΔΙΠΛΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ
   Το 1650. ο Ιταλός αστρονόμος Τζανμπαττίστα  Ριτσόλι (1598- 1671) παρατήρησε με το τηλεσκόπιο ότι ο Μιζάρ, το μεσαίο άστρο της «ουράς» της Μεγάλης Άρκτου, είναι στην πραγματικότητα δύο αστέρες τόσο κοντά ο ένας στον άλλο ώστε να φαίνονται σαν να είναι ένας, όταν παρατηρούνται με γυμνό μάτι. Αυτός ήταν ο πρώτος διπλός αστέρας που ανακαλύφθηκε.
Η ΗΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ
   Από όλα τα κείμενα που είχαν στη διάθεσή τους οι Ευρωπαίοι εκείνη την εποχή, η βίβλος ήταν το μοναδικό που υποστήριζε ότι δίνει την ιστορία της Γης από την ημέρα της δημιουργίας της. Όλοι γενικά οι επιστήμονες την δέχονταν ως τον έγκυρο λόγο του Θεού και η αντίληψη αυτή θα συνέχιζε να υπάρχει για δύο ακόμη αιώνες. (Για πολλούς ανθρώπους, εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα).
Η Βίβλος δεν δίνει καμιά συγκεκριμένη χρονολόγηση για την αρχική της ιστορία, αν όμως αρχίσουμε από την βασιλεία του Σαούλ και προχωρήσουμε προς τα πίσω χρησιμοποιώντας ορισμένες ενδείξεις που υπάρχουν στα πρώτα ιστορικά της τμήματα, είναι δυνατόν να προσδιορίσουμε ποια μπορεί να είναι η βιβλική ημερομηνία της δημιουργίας.
Το 1650, ο Τζέιμς Άσσηρ (1581-1656), ένας αγγλικανός επίσκοπος, υπολόγισε με τον τρόπο αυτό την ημερομηνία της δημιουργίας και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι συνέβη το 4004 π.Χ. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Άγγλος θεολόγος Τζων Λάιτφουτ (1602-1675) την έκανε πιο συγκεκριμένη: 9 π.μ. της 20ης Οκτωβρίου του 4004 π.Χ.
Αυτή η χρονολόγηση της δημιουργίας δεν έχει καμιά έγκυρη βάση, ωστόσο έχει επηρεάσει έντονα την κοινή γνώμη μέχρι την εποχή μας.

1651
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ
   Το 1651, ο Ριτσόλι  εξέδωσε το έργο του («Νέα Αλμαγέστη»). Ο τίτλος αναφέρεται στο παλαιό βιβλίο του Πτολεμαίου, κάτι που δεν είναι τυχαίο. Πραγματικά, ο Ριτσόλι απέρριπτε το ηλιοκεντρικό σύστημα και επέμενε σε μια γεωκεντρική αστρονομία, έναν ολόκληρο αιώνα μετά την έκδοση του έργου του Κοπέρνικου. Το βιβλίο του Ριτσόλι, όμως, περιλάμβανε και έναν χάρτη της Σελήνης, στον οποίο είχε δώσει ονόματα σε διάφορους κρατήρες. Ο Ριτσόλι καθιέρωσε την συνήθεια, που επικρατεί και σήμερα, να δίνουμε ονόματα γνωστών αστρονόμων στα χαρακτηριστικά σημεία της επιφάνειας των ουράνιων σωμάτων. Πολλά από τα ονόματα που έδωσε ο Ριτσόλι εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα. Φυσικά, ονόμασε τον πιο εμφανή κρατήρα της Σελήνης Τύχο, αφού θαύμαζε πάρα πολύ τον Τύχο Μπράχε. Έναν άλλο μεγάλο κρατήρα τον ονόμασε Πτολεμαίο. Ο Κοπέρνικος είναι αρκετά ευδιάκριτος και ο Κέπλερ είναι κι αυτός αρκετά μεγάλος.

1656
ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ
   Το 1612 ο Γαλιλαίος παρατήρησε τον Κρόνο με το τηλεσκόπιό του και πρόσεξε κάτι παράξενο. Ο πλανήτης έμοιαζε να έχει προεξοχές σε κάθε πλευρά του. Δεν μπορούσε να διακρίνει καλά τι ακριβώς ήταν και, μετά από ένα διάστημα, οι προεξοχές εξαφανίσθηκαν. Το γεγονός αυτό ενόχλησε τον Γαλιλαίο. Οι αντίπαλοί του τον είχαν κατηγορήσει ότι το τηλεσκόπιό του δημιουργεί οφθαλμαπάτες• και αυτή η περίπτωση έδειχνε ότι μπορεί να είχαν δίκιο. Έτσι, δεν παρατήρησε ξανά τον Κρόνο με το τηλεσκόπιο.
Το 1655, όμως, ο Ολλανδός αστρονόμος Κρίστιαν Χόυχενς (1629-1695), με τη βοήθεια του Ολλανδού φιλοσόφου και οπτικού Μπένεντικτ Σπινόζα (1632-1677), επινόησε μια νέα και καλύτερη μέθοδο κατασκευής φακών. Τοποθέτησε τους βελτιωμένους φακούς σε ένα τηλεσκόπιο μήκους 7 μέτρων και, το 1656, παρατήρησε με αυτό τον Κρόνο.
Κατάλαβε αμέσως τι είχε προβληματίσει το Γαλιλαίο. Ο Κρόνος περιβαλλόταν από έναν λεπτό και πλατύ δακτύλιο, ο οποίος δεν άγγιζε σε κανένα σημείο τον πλανήτη. Κανένα άλλο ουράνιο σώμα δεν έχει τόσο παράξενη δομή και, εξαιτίας αυτού του δακτυλίου, ο Κρόνος θεωρείται γενικά το ωραιότερο ουράνιο σώμα.
Επί πλέον, ο Χόυχενς ανακάλυψε ότι ο Κρόνος έχει έναν δορυφόρο, τον οποίο ονόμασε Τιτάνα (επειδή, στην ελληνική μυθολογία, ο Κρόνος είναι ο αρχηγός των Τιτάνων).
Το ίδιο έτος, ο Χόυχενς ανακάλυψε ότι το μεσαίο άστρο του «ξίφους» του Ωρίωνα δεν είναι άστρο αλλά ένα νέφος που αποτελείται από φωτεινά αέρια. Σήμερα είναι γνωστό ως νεφέλωμα του Ωρίωνα. 
ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ
   Οι αστρονόμοι είχαν διακρίνει χαρακτηριστικά σημεία πάνω στην επιφάνεια μερικών πλανητών και, παρατηρώντας έναν από αυτούς από νύχτα σε νύχτα, έβλεπαν τα σημεία να εμφανίζονται στην επιφάνειά του, να χάνονται στην πίσω πλευρά του και κατόπιν να επανεμφανίζονται, καθώς ο πλανήτης περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά του. Αν συνέχιζαν τις παρατηρήσεις αυτές επί αρκετό διάστημα και διαιρούσαν τον χρόνο που είχε περάσει με τον αριθμό των περιστροφών, μπορούσαν να καταλήξουν σε μια ακριβή εκτίμηση της ταχύτητας περιστροφής του πλανήτη.
Με αυτόν τον τρόπο, το 1665, ο Γάλλος αστρονόμος (γεννημένος στην Ιταλία) Τζαν Ντομένικο Κασσίνι (1625-1712) υπολόγισε ότι ο Άρης εκτελεί μία περιστροφή γύρω από τον άξονά του σε 24 ώρες και 40 λεπτά, ενώ η περιστροφή του Δία διαρκεί 9 ώρες και 56 λεπτά.
Το γεγονός ότι αυτοί οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους, όπως η Γη, τους έκανε να μοιάζουν ακόμη περισσότερο με τον πλανήτη μας. Οι συνεχείς αστρονομικές ανακαλύψεις έδειχναν όλο και περισσότερο ότι η Γη δεν αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση ανάμεσα στους πλανήτες. Το μόνο που την ξεχωρίζει από άλλους είναι το γεγονός ότι εμείς συμβαίνει να ζούμε σ’ αυτήν.

1666
ΦΑΣΜΑ
   Ο Ισαάκ Νεύτων  το 1666 ανοίγοντας μια μικρή στρογγυλή τρύπα στο παράθυρο του γραφείου του και αφήνοντας τη δέσμη των φωτεινών ακτίνων του Ήλιου να περάσει μέσα από ένα πρίσμα, παρατήρησε ότι στον απέναντι τοίχο εμφανίστηκε μία ταινία από χρώματα που επικάλυπταν ελαφρά το ένα το άλλο. Η εντυπωσιακή αυτή διαδοχή των χρωμάτων κόκκινου, πορτοκαλί, κίτρινου, πράσινου, μπλε και ιώδους ονομάστηκε από το Νεύτωνα  «spectrum», που στα ελληνικά σημαίνει «φάσμα», «είδωλο», ή «οπτασία». Τα πειράματα του Νεύτωνα στον τομέα της Οπτικής έδειξαν ότι το λευκό ηλιακό φως ήταν σύνθετο και με ένα πρίσμα αναλυόταν σε έξι απλά χρώματα από το κόκκινο ως το ιώδες.