Χρύσιππος ο Σολεύς

Ο φιλόσοφος Χρύσιππος (280 π.Χ. – 206 π.Χ.), γιος του Απολλωνίου από την Ταρσό, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους της Στωικής σχολής, θεωρούμενος ως ένας από τους θεμελιωτές της. Γεννήθηκε στους Σόλους ή στην Ταρσό της Κιλικίας. Στα νιάτα του είχε ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Αργότερα πήγε στην Αθήνα, όπου πήρε μαθήματα από τον Ζήνωνα, τον ιδρυτή της στωικής σχολής, και μετά από τον Κλεάνθη, τον διάδοχο του Ζήνωνα. Επίσης φοίτησε στη «Νέα Ακαδημία», που είχε ιδρύσει στην Αθήνα ο Αρκεσίλαος. Μετά τον θάνατο και του Κλεάνθη, ο Χρύσιππος τον διαδέχθηκε ως ο επικεφαλής της «Ποικίλης Στοάς». Αποκλήθηκε ο «Άγιος Θωμάς ο Ακινάτης της Στοάς» και έχει λεχθεί ότι «άνευ Χρυσίππου δεν υπάρχει Στοά». Σύμφωνα με την παράδοση, πέθανε από τα γέλια για ένα αστείο που είπε ο ίδιος. Οι Αθηναίοι για να τιμήσουν τον Χρύσιππο τον ανακήρυξαν Αθηναίο δημότη και όταν πέθανε έστησαν τον ανδριάντα του στον Κεραμεικό.

Η φιλοσοφία του

Ο Χρύσιππος συνετέλεσε τόσο στη διάδοση, όσο και στη συστηματοποίηση της στωικής φιλοσοφίας, συμπληρώνοντας τα κενά που άφησαν ο Ζήνων και ο Κλεάνθης. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Χρυσίππου, οι άνθρωποι οφείλουν να συμμορφώνονται με τους νόμους της Λογικής και να ασκούν την αρετή, η οποία είναι το μόνο αληθινό καλό. Τα άλλα όλα, ασθένεια ή υγεία, πλούτος ή φτώχεια, είναι αδιάφορα. Η ανθρώπινη ευτυχία πηγάζει από την απάθεια σε κάθε επιθυμία και εξωτερική επίδραση. Ως προς αυτό, η στωική Ηθική όπως διαμορφώθηκε από τον Χρύσιππο αγγίζει τα όρια της χριστιανικής ηθικής.

Τα έργα του

Εκτός από φιλόσοφος, ο Χρύσιππος υπήρξε και αξιόλογος γραμματικός. Πολυγραφότατος, λέγεται ότι δεν περνούσε μέρα κατά την οποία να μην έγραφε τουλάχιστον 500 γραμμές κειμένου. Συνέγραψε περίπου 750 ως 800 έργα (ή αντίστοιχα 705 ρολά παπύρων), μερικά από τα οποία είναι:

• Περί των προσηγοριών
• Περί αποφατικών προς Αρισταγόραν
• Περί των πέντε πτώσεων
• Περί σολοικισμών
• Περί της συντάξεως των λεγομένων

Επίσης έγραψε σχόλια πάνω στην ποίηση του Ομήρου, του Ησιόδου και του Πινδάρου. Τα έργα του έχουν όλα χαθεί και μόνο αποσπάσματα έχουν περισωθεί. Κανένα τους πάντως δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως καθαρά λογοτεχνικό. Σε πολλά μέρη μοιάζουν με ατελείωτους καταλόγους ποιητών και συγγραφέων κάθε είδους.

Πηγές

• Το άρθρο «Χρύσιππος» του Οδ. Κ. Εξαρχάκη στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 22, Αθήνα 1975
• Ιωάννη Κακαβούλια: Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και βυζαντινή), εκδ. Νικόδημος, Αθήνα