ΚΡΑΤΑΙΓΟΣ ΦΥΛΛΑ         Περιγραφή βοτάνου    Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Crataegus oxyacanhoeides (Κράταιγος ο οξυάκανθος) και ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών. Στην Κρήτη συναντούμε τα είδη Crataegus azarolus L. και Crataegus monogyna Jacq (ονομάζεται έτσι γιατί έχει στον καρπό του ένα σπόρο, ενώ ο oxyacanhoeides έχει 2-3 σπόρους). Άλλα είδη είναι οι C. chrysocarpa, C. douglasii, , C. pinnatidida, C. laevigata. Οι κοινές ονομασίες του βοτάνου είναι τρικουκιά, λευκάγκαθο, τσαμπουρνιά, μουρτζιά, μουμουτζελιά, γλόγο, ατζουμαλιά, κουδουμηλιά, αντρικοκιά κ.α. Περιγραφή Είναι μικρό φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει συνήθως τα 5-6 μέτρα. Έχει φύλλα τοξοειδή που αποτελούνται από 3-5 λοβούς με οδοντωτά χείλη. Από την πάνω μεριά είναι πράσινα γυαλιστερά και από κάτω σταχτοπράσινα. Τα κλαδιά της είναι αγκαθωτά και τα άνθη λευκά ή ρόδινα πάνω σε χνουδωτό ποδίσκο. Οι καρποί της είναι σφαιρικοί, βρώσιμοι, με χρώμα πορτοκαλί η κόκκινο που ωριμάζουν στα τέλη του καλοκαιριού. Το συναντούμε σε φράκτες, άκρες δόμων, αγροτικές θέσεις μέχρι την ορεινή ζώνη. Ιστορία Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, οι κοπανισμένες ρίζες του βοτάνου βοηθούσαν στην εξαγωγή σκλήθρων και αγκίδων. Παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν τα φύλλα και τα άνθη λόγω της στυπτικότητάς τους σε προβλήματα διάρροιας, σε βαριά έμμηνη αιμορραγία και ως πρώτη βοήθεια για βγάλσιμο θραυσμάτων. Μόλις στο τέλος του 19ου αιώνα διαπιστώθηκε από αμερικανούς γιατρούς η αξιόλογη τονωτική του δράση στην καρδιά, με αποτέλεσμα να γίνει το δημοφιλέστερο βότανο για καρδιακά προβλήματα. Ο Crataegus azarolus L. θεωρείται ότι έχει καταγωγή γνήσια κρητική, αν και τον συναντούμε σε αρκετές χώρες. Η μακροβιότητά του είναι μεγάλη μια και φτάνει τα 600 χρόνια. Δραστικές ουσίες Τα φύλλα, τα άνθη και οι καρποί περιέχουν φλαβονοειδή (υπεροσίδη και βιτεξινραμνοσίδη), λευκο- ανθοκυανιδίνες και τριτερπενικά παράγωγα (κραταιγολακτόνη που περιέχει κραταιγολικό, ουρσολικό και ολεανολικό οξύ). Ιδιότητες Ο κράταιγος είναι ισχυρόκαρδιοτονωτικό που επιτρέπει την αποκατάσταση της υπότασης και της υπέρτασης, της ταχυκαρδίας και της αρρυθμίας. Είναι σπασμολυτικός και καταπραϋντικός. Βοηθά στην καταπολέμηση της αϋπνίας που οφείλεται σε νευρική υπερένταση. Ενδείξεις Τα άνθη, τα φύλλα και οι καρποί συμβάλουν θετικά στη λύση σοβαρών καρδιακών προβλημάτων. Λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά προστατεύοντας τους ιστούς της καρδιάς από βλάβες. Χαλαρώνουν τις αρτηρίες που είναι επιφορτισμένες με την αιμάτωση του μυοκαρδίου, γεγονός που βελτιώνει την αιμάτωση και ανακουφίζει από την στηθάγχη. Εξισορροπούν τους παλμούς της καρδιάς κάνοντας έτσι τη λειτουργία της πιο αποτελεσματική. Αυτή η δράση είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας. Βοηθά στην μείωση της υψηλής πίεσης. Δεν το χρησιμοποιούμε βέβαια αν παίρνουμε παράλληλα φαρμακευτική αγωγή για την υψηλή πίεση γιατί υπάρχει φόβος να χαμηλώσει η πίεση μας περισσότερο από όσο πρέπει. Φαίνεται παράξενο το γεγονός ότι ο κράταιγος μπορεί να βοηθά σε προβλήματα υπέρτασης αλλά και υπότασης. Αυτό οφείλεται στην αμοφοτερή δράση του βοτάνου που εξομαλύνει την καρδιακή λειτουργία. Δηλαδή στην ικανότητά του να χαλαρώνει ή να διεγείρει την καρδιά, ανάλογα με το τι χρειάζεται. Η ενίσχυση συστολής του καρδιακού μυός βοηθά σε προβλήματα υπότασης αλλά η παράλληλη ικανότητα του βοτάνου να προκαλεί διαστολή των αγγείων της στεφανιαίας κυκλοφορίας βοηθά σε προβλήματα υπέρτασης. Δοσολογία Το τσάι από τα φύλλα και τα άνθη είναι ασφαλές και δεν έχει καμία τοξική δράση. Παρασκευάζεται ως έγχυμα (το αφήνουμε σε βραστό νερό 20 λεπτά) και η ημερήσια δόση είναι 2-4 γραμμάρια. Οι καρποί παρασκευάζονται ως αφέψημα (το βράζουμε για 10 λεπτά) και η ημερήσια δόση είναι 2-4 γραμμάρια. Σε προβλήματα υπέρτασης και κακής κυκλοφορίας συνδυάζεται καλά με την αχιλλέα, το τίλιο και τον ιξό. Προφυλάξεις: Ο κράταιγος είναι ασφαλής για λήψη μέχρι και 4 μήνες. Για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν έχουν γίνει σχετικές μελέτες. Να μην το λαμβάνουμε ταυτόχρονα με φάρμακα τα οποία αφορούν καρδιαγγεικά προβλήματα και φάρμακα για στυτική δυσλειτουργεία χωρίς παρακολούθηση ειδικού καθώτι υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.