Ακράγαντας

Σύμφωνα με τη μυθολογία την Πόλη έχτισε ο Ακράγας, γιος του Δία και της Αστερόπης ,κατά την ιστορική παράδοση την ίδρυσαν μεταξύ 585 και 580 π.Χ. Ρόδιοι και Δωριείς της Γέλας . Η πόλη ονομάστηκε Ακράγαντας, όπως ο ομώνυμος ποταμός που έρεε εκεί κοντά. Πρώτοι οικιστές της ήταν ο Αριστόνους και ο Πιστίλος.
Η επιλογή του χώρου, δεν ήταν τυχαία καθώς νέα πόλη θα εμπόδιζε την επέκταση προς τα ανατολικά την αναπτυσσόμενη ραγδαία αποικία των Μεγαρέων ,Σελινούντα ,που είχε ιδρυθεί ήδη πολύ πριν.


Η ευτυχής γεωγραφική θέση, η γονιμότητα της ενδοχώρας που έδωσαν τα σιτηρά, το κρασί και το ελαιόλαδο σε αφθονία και το λοφώδες φύση του εδάφους που επέτρεψε την κτηνοτροφία ευνόησε την εξαιρετική ανάπτυξη και την ευημερία της νέας πόλεως. Σε λιγότερο από δύο αιώνες από την ίδρυση, ο Ακράγαντας έγινε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις και ένα από τα πιο ακμαία κέντρα του ελληνικού πολιτισμού. Ήταν μια πλούσια πόλη με εντυπωσιακά οικοδομήματα ,τόσο όμορφη που ο ποιητής Πίνδαρος που την επισκέφτηκε την αποκαλούσε "η ομορφότερη πόλη των θνητών" όπου οι κάτοικοι " ζούσαν σαν να επρόκειτο να πεθάνουν την επόμενη ημέρα και είχαν κατασκευάσει τις οικίες τους σαν να ήταν αθάνατοι".

Ο Ναός της Ομόνοιας , η ονομασία του οποίου προέρχεται από λατινική επιγραφή που βρέθηκε στον ναό. Έργο του 5ου αι. π. Χ

Το 571-556 π.Χ. την πόλη εξουσίαζε ο τύραννος Φάλαρις διαβόητος για τη σκληρότητά του .Ο όρος «φαλαρισμός» έχει μείνει στην ιστορία για τις απάνθρωπες τιμωρίες και θανατώσεις που επέβαλε, καθώς και για την σκληρότητα με την οποία κυβέρνησε. Ο Πίνδαρος αναφέρει πως κατασκεύασε μεγάλο χάλκινο ταύρο, κοίλο από μέσα, όπου έριχνε όσους ήθελε να θανατώσει- και πρώτο τον κατασκευαστή του- πυρακτώνοντας τον χαλκό και ψήνοντάς τους ζωντανούς.
Ο Φάλαρις επέκτεινε τα εδάφη της πόλης έως αυτά της μητέρας πόλης Γέλα διώκοντας τον τοπικό πληθυσμό των Σικανών. Τελικά βρήκε τον θάνατο από τον ίδιο του τον λαό με λιθοβολισμό μετά από παρέμβαση του φιλόσοφου Πυθαγόρα.
Το 488- 472 μ.Χ τύραννος ήταν ο Θήρωνας απόγονος του επιφανούς οικογένειας των Εμμενίδων και δύο φορές νικητής της αρματοδρομίας στην Ολυμπία. Ο Θήρωνας συνέχισε την επεκτατική πολιτική του Φάλαρη, και ώθησε την πόλη έως την Τυρρηνική Θάλασσα στα βόρεια της Σικελίας με τη κατάληψη της Ιμέρας το 480 π.Χ. αφού νίκησε με την βοήθεια του Γέλωνα των Συρακουσών των πολυάριθμο στρατό των Καρχηδονίων . Η τυραννία του σηματοδοτεί την αρχή μιας εποχής με μεγαλείο για τον Ακράγαντα όπου δαπανήθηκαν αρκετά χρήματα για την κατασκευή μεγάλων δημοσίων έργων.

Αναπαράσταση τμήματος της πόλης του Ακράγαντα με τον τεράστιο ναό του Δία.

 Το 471- 406 μ.Χ. ήταν η περίοδος της δημοκρατίας για τον Ακράγαντα .Ο Μέτων, πρωταγωνιστής στις πολιτικές διαμάχες του τόπου το 470 π.Χ. συνέργησε στην κατάλυση της αριστοκρατικής τυραννίας του Θρασυδαίου, που είχε διαδεχθεί τον πατέρα του Θήρωνα.  Στην συνέχεια ο φιλόσοφος Εμπεδοκλής συνεχίζει και συμπληρώνει το έργο του Μέτωνα που ήταν ο πατέρας του . Όταν η μερίδα των ολιγαρχικών φάνηκε να επανακτά την ισχύ της, επιτίθεται εναντίον της και επανιδρύει την δημοκρατία. Λέγεται μάλιστα ότι του προσέφεραν το βασιλικό στέμμα, αλλά ο Εμπεδοκλής το απέρριψε με περιφρόνηση.
Προς το τέλος του 5 αιώνα π.Χ ήταν η περίοδος της παρακμής για την πόλη που χαρακτηρίζεται από την αντιπαλότητα με Συρακούσες, και κορυφώθηκε το 406 π.Χ. με τη λεηλασία της πόλης από τους  Καρχηδονίους , μετά από 8 μήνες πολιορκία. Οι κάτοικοι που γλύτωσαν μεταφέρθηκαν στη Γέλα και μετά την πτώση και αυτής στους Λεοντίνους.
Ως αποτέλεσμα της συνθήκης ειρήνης που υπεγράφη μεταξύ των Καρχηδονίων και του Διονύσιου των Συρακουσών το 403 π.Χ,  ο Ακράγαντας ανέκτησε και πάλι τους κατοίκους του αλλά δεν είχε το δικαίωμα να είναι οχυρωμένος και έπρεπε να πληρώνει φόρους στην Καρχηδόνα.

Αργυρό τετράδραχμο του Ακράγαντα . 414-413 π.Χ

Η νίκη του Κορίνθιου στρατηγού Τιμολέων εναντίον των Καρχηδονίων το 339 π.Χ., επανέφερε τις πόλεις της Σικελίας και τον Ακράγαντα κάτω από την επιρροή των Συρακουσών και προκάλεσε μια περίοδο ειρήνης αναγέννησης και ανάπτυξης για τον ελληνικό πολιτισμό στη Σικελία. Στον Ακράγαντα μετεγκαταστάθηκαν και Έλληνες άποικοι από την Ελέα της κεντρικής Ιταλίας.
Αυτή η περίοδος της ειρήνης δεν κράτησε πολύ. Όταν Αγαθοκλής κατέλαβε την εξουσία στις Συρακούσες το 311 π.Χ. ο Ακράγαντας επέστεψε σε πολιτική κατά των Συρακουσών . Κατά την διάρκεια της τυραννίας του Φιντία από 289 έως 270 π.Χ., η μητέρα-πόλη του Ακράγαντα, η Γέλα, καταστράφηκε το 282 π.Χ από τους Μαμερτίνους μισθοφόρους ιταλικής καταγωγής, από την Καμπανία τους οποίους είχε προσλάβει ο Αγαθοκλής. Μετά από αυτό ο Φιντίας ανάγκασε τους κάτοικους της Γέλα να εγκατασταθούν  σε μια νέα πόλη, που ονομάστηκε προς τιμήν του Φιντιάδα.
Μετά την πτώση του Φιντία, ο Ακράγαντας τάχθηκε με τον Πύρρο, τον βασιλιά της Ηπείρου και, κατά τη διάρκεια του πρώτου Καρχηδονιακού πολέμου το 264 π.Χ, με την Καρχηδόνα.
Η πόλη λεηλατήθηκε και πάλι το 262 π.Χ. από τους Ρωμαίους και το 255 π.Χ. από τους Καρχηδονίους, ενώ υπέφερε κατά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο, οπότε και πέρασε στα χέρια των Ρωμαίων,το 210 π.Χ., που μετονόμασαν την πόλη σε Agrigentum. Παρέμεινε ελληνόφωνη περιοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ οι κάτοικοι έγιναν Ρωμαίοι πολίτες μετά το θάνατο του Ιουλίου Καίσαρα το 44 π.Χ.

Ο ναός των Διόσκουρων. Έργο του 5ου αι. π.Χ. Αποτελεί το σύμβολο της σύγχρονης πόλης του Ακράγαντα (Agrigento) που φαίνεται πίσω του.

Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η πόλη πέρασε υπό την εξουσία των Βυζαντινών, οπότε ο πληθυσμός της πόλης μετακινήθηκε σε κατοικίες κοντά στην ακρόπολη, ίσως λόγω των θαλάσσιων επιδρομών των Σαρακηνών και άλλων λαών.

Ο Αρχαίος Ακράγαντας καλύπτει μια τεράστια περιοχή, μεγάλο μέρος της οποίας δεν έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η διάσημη «Κοιλάδα των Ναών», λανθασμένος χαρακτηρισμός, γιατί πρόκειται μάλλον για λοφοσειρά παρά για κοιλάδα. Περιλαμβάνει μια μεγάλη ιερή περιοχή στη νότια πλευρά της αρχαίας πόλης, με επτά μνημειώδεις ναούς δωρικού ρυθμού κατασκευασμένους τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. Σήμερα, ανασκαμμένοι και μερικώς αποκατεστημένοι, αποτελούν έναν από τους καλύτερους και πλέον καλά διατηρημένους ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους εκτός ελλαδικού χώρου. Οι εν λόγω ναοί έχουν χαρακτηρισθεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.

Επιμέλεια Διόνυσος .

ΠΗΓΕΣ :
el.wikipedia.org
www.valleyofthetemples.com
www.guidaturisticaagrigento.it