Παναίτιος ο Ρόδιος

Ο Παναίτιος (185 - 110/09 π.Χ.) ήταν στωικός φιλόσοφος που καταγόταν από τη Ρόδο.

Βίος

Ο Παναίτιος γεννήθηκε γύρω στα 185 π.Χ. Ο πατέρας του, ο Νικαγόρας, ήταν ιερέας της Αθηνάς στη Λίνδο, τόπο κατοικίας της οικογένειάς του. Ο ίδιος ο Παναίτιος έγινε αργότερα ιερέας του Ποσειδώνα. Μεταξύ των προγόνων του συγκαταλέγονταν άρχοντες αλλά και αθλητές. Θα μεταβεί στην Πέργαμο όπου θα μαθητεύσει κοντά στον Κράτητα τον Μαλλώτη, στωϊκό γραμματικό. Έπειτα θα πάει στην Αθήνα όπου θα γίνει μαθητής του Διογένη του Σελεύκιου ή αλλιώς Βαβυλωνίου, καθώς και του Αντίπατρου του Ταρσέως, πριν φύγει για τη Ρώμη. Στην πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θα συνδεθεί με τονΣκιπίωνα τον Αφρικανό. Πρώτος αυτός θα εισάγει συστηματικά τη στωϊκή φιλοσοφία στην Ρώμη. Μετά τον θάνατο τουΣκιπίωνος Αιμιλιανού το 129 π.Χ., επέστρεψε στην στωική σχολή της Αθήνας, της οποίας και υπήρξε ο τελευταίος αδιαφιλονίκητος σχόλαρχος. Με τον Παναίτιο, ο στωϊκισμός έγινε πολύ πιο εκλεκτικιστικός.

Φιλοσοφικές απόψεις

Για τον Παναίτιο ο κόσμος δεν είναι ζωντανός οργανισμός, αλλά είναι αιώνιος. Ο θεός βρίσκεται στον αιθέρα, δηλαδή στην σφαίρα των απλανών. Η Ψυχή είναι ζωντανός οργανισμός και διακρίνεται σε έξι μέρη. Από αυτά το σπερματικόν ανήκει στη φύση ενώ η φωνή είναι το ίδιο το ηγεμονικόν στην πράξη. Ως προς την ηθικήορίζει το «τέλος» της ζωής ως ζην «κατά τας δεδομένας ημιν εκ φύσεως αφορμάς», ζητά δηλαδή την πλήρη ανάπτυξη των φυσικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες της ανθρώπινης φύσεως αλλά και τον ανθρώπινο χαρακτήρα.

Συγγραφικό έργο

Το πιο περίφημο έργο του ήταν το «Περι Καθηκόντων», η οποία χρησιμοποιήθηκε ως κύρια πηγή από τον Κικέρωνα για το έργο του με τον ίδιο τίτλο, (De officiis). Επίσης έγραψε το «Περί Σωκράτους και των Σωκρατικών»,όλα γραμμένα στη Ρώμη.

Πηγή

• Τατάκης, Βασίλειος (1980). Παναίτιος ο Ρόδιος. Ιδρυτής της Μέσης Σχολής. Αθήνα: Οι εκδόσεις των φίλων, σελ. 128-147.