Πιέτρο Αρριγκόνι

Ο Πιέτρο Αρριγκόνι (Pietro Arrigoni) (1856-1940) ήταν Ιταλός αρχιτέκτονας και μηχανικός ο οποίος έζησε και εργάστηκε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Θεσσαλονίκη. Στην μακεδονική πρωτεύουσα σώζονται σήμερα διάφορα κτίρια που κατασκευάστηκαν σε σχέδια του (Νοσοκομείο Λοιμωδών, Παλαιό κτίριο του Νοσοκομείου Ιπποκράτειου, Κάζα Μπιάνκα, Βίλλα Αχμέτ Καπαντζή κ.α.)

Βιογραφικό

Ο Αρριγκόνι γεννήθηκε στις 9 Αυγούστου του 1856 στο Μιλάνο όπου σπούδασε πολιτικος μηχανικός και παρακολούθησε μαθήματα αρχιτεκτονικού σχεδίου στην Accademia di Belle Arti. Πριν έρθει στην Ελλάδα είχε παντρευτεί και είχε αποκτήσει τρία παιδιά. Μετά την εγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη το 1890 ξαναπαντρεύτηκε και απέκτησε άλλα έξι παιδιά, τρεις γιούς και τρεις κόρες. Εγγονός του ήταν ο ιστορικός και ποιητής Κωστής Μοσκώφ.

Στη Θεσσαλονίκη ο Αρριγκόνι εγκαταστάθηκε όταν η βελγική εταιρία στην οποία εργαζόταν ανέλαβε την εκμετάλλευσή των τροχιοδρόμων της Θεσσαλονίκης και τον επέλεξε για τη θέση του διευθυντή των γραφείων της στην πόλη. Αργότερα ο Ιταλός μηχανικός προσλήφθηκε από την Compagnie Francaise des chemins de Fer: “Jonction-Salonique- Constantinople” για να κατασκευάσει τον πρώτο κορμό της γραμμής αυτής. Συγχρόνως εργάστηκε ως εκτιμητής για ξένες ασφαλιστικές εταιρίες για τις ζημιές που προξενούνταν από πυρκαγιές στη Θεσ/νίκη. 

Παράλληλα συνέταξε τα σχέδια για διάφορα κτίρια δημόσια και ιδιωτικά, που κατασκευάστηκαν εκείνη την περίοδο στην πόλη. Έργα του Αρριγκόνι είναι το κτίριο του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της Θεσσαλονίκης(1894), η Βίλλα Αχμέτ Καπαντζή (που σήμερα βρίσκεται στην οδό Βασ. Όλγας 105 και παλαιότερα χρησιμοποιήθηκε μεταξύ άλλων από τον Ερυθρό Σταυρό και το ΝΑΤΟ)(1896), το κτίριο του Ιταλικού Γενικού Νοσοκομείου «Βασίλισσα Μαργαρίτα» (σήμερα Νοσοκομείο Λοιμωδών), το κτίριο του Νοσοκομείου «Χιρς» (το παλαιό κτίριο του Νοσοκομείου Ιπποκράτειου)(1904), η Κάζα Μπιάνκα (1911-1913)(σήμερα βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασ. Όλγας και Θεμ. Σοφούλη) και οι εγκαταστάσεις των χυτηρίων Μακεδονίας της Εταιρίας των Fratelli Tiano που ειδικεύονταν στην κατασκευή χυτοσιδηρών κιόνων.

Το 1907 ο Αρριγκόνι άρχισε την εκμετάλλευση των Ορυχείων Μαγνησίας της Βάβδου.

Το 1911 του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο στην Αγροτική Έκθεση του Τορίνο για την μελέτη του, για λογαριασμό των τραπεζιτών Μοντιάνο, για τη δημιουργία στηΓέφυρα Θεσσαλονίκης ενός υποδειγματικού αγροκτήματος που θα αρδευόταν αποκλειστικά από τον Αξιό ποταμό. Την ίδια χρονιά ο Πιέτρο Αρριγκόνι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει με την οικογένεια του τη Θεσσαλονίκη λόγω της έναρξης του Ιταλοτουρκικού πολέμου. Στην πόλη επέστρεψε μετά την απελευθέρωσή της από τον ελληνικό στρατό και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος το 1912.

Η αναγκαστική φυγή του Αρριγκόνι από την πόλη λόγω του Ιταλοτουρκικού πόλεμου και στη συνέχεια οι Βαλκανικοί πόλεμοι έπληξαν οικονομικά τον Ιταλό μηχανικό. Αυτό συνέβη διότι μετά την απελευθέρωση της Θεσ/νίκης τόσο οι Οθωμανοί όσο και οι Έλληνες δεν τον πλήρωναν για τις διάφορες μελέτες του υποστηρίζοντας οι μεν ότι δεν παρέλαβαν αυτοί τα έργα οι δε ότι δεν τα είχαν παραγγείλει. Επιπλέον διάφοροι Οθωμανοί οφειλέτες του είχαν φύγει από την πόλη.

Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Αρριγκόνι έχασε τον ένα του γιό στο Ιταλικό μέτωπο. Ο άλλος γιός του, ο Μάσσιμο Αρριγκόνι, που και αυτός πολέμησε στο Ιταλικό μέτωπο και στη συνέχεια στο μέτωπο της Μακεδονίας, επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 1921 εγκαταλείποντας, για οικονομικούς λόγους, τις σπουδές του στην Ρώμη. Μετά την επιστροφή του στην μακεδονική πρωτεύουσα ίδρυσε μαζί με τον πατέρα του την οικοδομική εταιρία με την επωνυμία «Αρχιτέκτων Πέτρος Αρριγκώνη και υιός Μάξιμος».

Η οικοδομική αυτή εταιρία κατασκεύασε:

1. την τριετία 1923-1926 τον οικισμό Χαρμάνκιοϊ(Διαβατά) για την στέγαση προσφύγων από την Μικρά Ασία. Ο εν λόγω οικισμός αποτελούνταν από 500 ισόγεια σπίτια εμβαδού 60 τ.μ, μια εκκλησία, ένα σχολείο και κοινοτικό γραφείο και κατασκευάστηκε με χρήματα που δόθηκαν από το Τάγμα των Ιπποτών της Μάλτας.
2. τη διετία 1925-1927 το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην οδό Αγίου Δημητρίου
3. την επέκταση του Νοσοκομείου Λοιμωδών

Ο Πιέτρο Αρριγκόνι με το γιό του ασχολήθηκαν επίσης με την εκτίμηση της αξίας των σπιτιών οικισμών στην Μακεδονία όπου κατοικούσαν παλαιότερα Βούλγαροι και οι οποίοι είχαν φύγει με την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Το εν λόγω έργο έγινε με την επίβλεψη Διεθνούς Επιτροπής τηςΚοινωνίας των Εθνών.

Επίσης σε σχέδια του Αρριγκόνι κατασκευάστηκε το πρώτο εργοστασίο μπύρας της εταιρίας «Όλυμπος- Νάουσα» ενώ σύμφωνα με το γιό του Μάσσιμο έργα του πατέρα του ήταν και ο κινηματογράφος Διονύσια(που βρισκόταν στην οδό Αγίας Σοφίας) και το ξενοδοχείο Majestic (που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Αγ. Σοφίας και Βασ. Κωνσταντίνου).

Ο Πιέτρο Αρριγκόνι δολοφονήθηκε το 1940 από ένα κλέφτη που είχε μπει στο σπίτι του.

Παραπομπές

Πηγή

• Casa Bianca -Η ζωή στη Θεσσαλονίκη γύρω στα 1900/Το αρχοντικό του Dino Fernandez Diaz- Ιστορική σκιαγραφία και μελέτη αναστηλώσεως, του Ν.Κ.Μουτσόπουλου, Θεσσαλονίκη 1998