Γιατροί Έλληνες

Τα κυριότερα έργα του Ορειβασίου, γραμμένα κατ' απαίτηση του Ιουλιανού, είναι δύο συλλογές αποσπασμάτων έργων προγενέστερων ιατρών, μία συλλογή αποσπασμάτων του Γαληνού και οι Collectiones, μία μεγάλη συγκέντρωση αποσπασμάτων από ιατρικούς συγγραφείς του αρχαίου κόσμου. Το πρώτο από τα έργα αυτά έχει χαθεί ολοκληρωτικά και μόλις τα 25 από τα 70 ή 72 βιβλία των Collectiones διασώζονται. Τα πρώτα 5 από αυτά τα 25 βιβλία έχουν ως θέμα τη διατροφή. Αρκετά αποσπάσματα προγενέστερων συγγραφέων που περιέχονται στο έργο αυτό θα είχαν χαθεί διαφορετικά. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η αρχαιότερη γνωστή περιγραφή ενός κόμβου που συνοδεύεται από σχέδιο, αυτή του πλίνθιου βρόχου από τον `Ελληνα ιατρό Ηρακλά.

Σύμφωνα με τον θρύλο που παραδίνει ο Αρειανός ιστορικός Φιλοστόργιος, το 362, ως απεσταλμένος του Αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη, ο Ορειβάσιος επισκέφθηκε το Μαντείο των Δελφών, που βρισκόταν πλέον λεηλατημένο από τους θησαυρούς του και σε άθλια κατάσταση, προσφέροντας τα δώρα και τις υπηρεσίες του Αυτοκράτορά του στον ναό και λαμβάνοντας σε ανταπόδοση μία από τις τελευταίες απαντήσεις από τη δελφική Πυθία, την εξής:

Εἴπατε τῷ βασιλεῖ, χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά,
οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβην, οὐ μάντιδα δάφνην,
οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ.

Και σε μεταφορά στα Νέα Ελληνικά:

Πείτε στον βασιλιά, το μεγαλόπρεπο μέγαρο έπεσε στο έδαφος.
Ο Φοίβος δεν έχει πια την κατοικία του, ούτε τη δάφνη που προφητεύει,
ούτε την πηγή που μιλάει. Και το νερό που μιλάει έχει στερέψει κι αυτό.
-- Passio Artemii 96.1284.45-7, Cedrenus 1.532.8-10)

Αυτή η φράση έχει χαρακτηρισθεί ως «ένα από τα λίγα κείμενα, που υπάρχουν στην παγκόσμια φιλολογία, που ηχούν τόσο σπαρακτικά και σαν πένθιμο σήμαντρο σημαίνουν το τέλος ενός κόσμου». Ωστόσο, η γνησιότητά της έχει αμφισβητηθεί έντονα από σύγχρονους ιστορικούς. Μερικοί από αυτούς τη θεωρούν εφεύρημα ενός μονοθεϊστή συγγραφέα με σκοπό να δείξει τη ματαιότητα της πίστεως του Ιουλιανού στα μαντεία των ειδωλολατρών. Άλλοι θεωρούν ότι πρόκειται για παρεφθαρμένη μορφή κλήσεως για βοήθεια, διατυπωμένης με δόση υπερβολής, από ιερείς του Μαντείου ή τον ίδιο τον Ορειβάσιο, σε μορφή επιγράμματος.

Πηγές

• Browning, Robert και Nutton, Vivian: "Oribasius", από το Oxford Classical Dictionary, Simon Hornblower & Antony Spawforth, ed. (Oxford University Press, 2003),ISBN 0-19-866172-X
• Grant, Mark (συγγραφέας και μεταφραστής) και Ορειβάσιος: Dieting for an Emperor: A Translation of Books 1 and 4 of Oribasius’ „Medical Compilations“. Brill Academic Publishers, 1997, ISBN 90-04-10790-8
• Ορειβάσιος: Collectionum Medicarum Reliquiae, I. Libri I-VIII; II; IX-XVI. Μετάφραση J. Raeder (Corpus Medicorum Graecorum, VI.1.1–2) Teubner, Λειψία & Βερόλίνο 1928–1929 (online)
• Thompson, E.A.: "The Last Delphic Oracle." CQ 40.1 (1946): 35-6.