ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

 Οπλοθήκη de Milly

 Μία από τις μεγάλες οπλοθήκες στο βορειοανατολικό τομέα των μεσαιωνικών τειχών και η μόνη που διασώζεται σήμερα, η οπλοθήκη είναι ένα ορθογώνιο κτίριο στεγασμένο με οξυκόρυφο θόλο και φέρει τα οικόσημα των Μεγάλων Μαγίστρων Jacques de Milly και Giovanni Battista degli Orsini .

Στην διάρκεια της οθωμανικής κατοχής τοποθετούνται αντηρίδες στον νότιο τοίχο του κτιρίου.

Στη δυτική πλευρά, όπου κατά την ιταλική κατοχή διανοίχθηκε η πύλη Ελευθερίας, διακρίνεται ίχνος δεύτερου θόλου, που κάλυπτε ακόμα μία οπλοθήκη, που δεν διασώζεται σήμερα.

Το κτίριο σήμερα είναι πλήρως αποκατεστημένο και φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις και δρώμενα.

 Πύργος Naillac

 Ο πύργος του Naillac βρισκόταν στην άκρη του δυτικού μώλου του Μεγάλου Λιμένος ως το 1863, όταν καταστράφηκε από σεισμό. Κατασκευάστηκε από τον Μεγάλο Μάγιστρο Fullbert de Naillac (1396-1421). Τετράγωνος πύργος σε τετράγωνη βάση, με ύψος τριών ορόφων και με τέσσερις επάλξεις στις τέσσερις γωνίες του, ο πύργος έχε αποτυπωθεί από περιηγητές σε γκραβούρες..

 Μώλος και Πύργος Αγ. Νικολάου – Λιμάνι Μανδρακίου

 Το λιμάνι του Μανδρακίου αποτελούσε το πολεμικό λιμάνι της ελληνιστικής και της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου. Ο πύργος του Αγίου Νικολάου κτισμένος στη βόρεια άκρη του μώλου το 1464-67 από το Μεγάλο Μάγιστρο P. R. Zacosta, είναι κυλινδρικός με το ανάγλυφο του Αγίου Νικολάου στην ανατολική πλευρά του. Μετά την πρώτη πολιορκία των Οθωμανών το 1480, ο Μεγάλος Μάγιστρος P. d’Aubuson περικύκλωσε το κεντρικό κτίσμα με τάφρο και πολυγωνικό προμαχώνα, με εξωτερική σκάρπα. Ο πύργος δέχτηκε σφοδρές επιθέσεις κατά την διάρκεια των δύο οθωμανικών πολιορκιών του 1480 και 1522, λόγω της σπουδαίας αμυντικής του θέσης.

Ο μώλος ήδη από το 1496 είχε πολλούς ανεμόμυλους, τρεις εκ των οποίων σώζονται σήμερα.

 Πύλες – Τάφρος (D” Amboise)

Η πύλη D’ Amboise, από το όνομα του μεγάλου Μαγίστρου, προς το Παλάτι, με εσωτερική πύλη αυτή του Αγίου Αντωνίου.

 Πύλες – Τάφρος (Αγίου Αθανασίου)

Η πύλη του Αγίου Αθανασίου από την οποία εισήλθε ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής στην πόλη, το 1522. Η πόρτα κατά την παράδοση σφραγίστηκε και ξανάνοιξε κατά την ιταλική κατοχή.

 Πύλες – Τάφρος (Αγίου Ιωάννη)

Η πύλη του Αγίου Ιωάννη, γνωστή και ως Κόκκινη Πόρτα, από την οποία εισήλθε στην πόλη ο Ιταλός στρατηγός Ameglio, επικεφαλής των Ιταλών, το 1912.

 Πύλες – Τάφρος (Αγίας Αικατερίνης)

Η πύλη της Αγίας Αικατερίνης οδηγούσε στον αρχαίο μώλο των μύλων.

 Πύλες – Τάφρος (Θαλασσινή)

Η Θαλασσινή πύλη ήταν εντυπωσιακή, με δύο κυλινδρικούς πύργους, το ανάγλυφο της Παναγίας και του Βρέφους με τον Άγιο Ιωάννη και τον Άγιο Παύλο πάνω από την τοξωτή είσοδο, τα οικόσημα του Τάγματος των Ιωαννιτών Ιπποτών, του οίκου της Γαλλίας και του μεγάλου Μαγίστρου Pierre d’Aubusson και ημερομηνία 1478.

 Πύλες – Τάφρος (Αρνάλδου)

Η πύλη Αρνάλδου, που πήρε το όνομά της από παράφραση του προσωνυμίου «arnaldi» για τους νεοσύλλεκτους του τάγματος, που εισέρχονταν από αυτή

 Πύλες – Τάφρος (Ταρσανά)

Η πύλη Ταρσανά, με δύο τετράγωνους πύργους, σε μήκος και ύψος που υποδηλώνει την ύπαρξη καρνάγιου, με πλοία που εισέρχονταν από αυτή την πύλη, τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη μεσαιωνική εποχή. Η πύλη σφραγίστηκε στην οθωμανική περίοδο και ξανάνοιξε κατά την ιταλική κατοχή.

 Πύλες – Τάφρος (Αγίου Παύλου)

Η πύλη του Αγίου Παύλου, στο βόρειο άκρο, που προστάτευε το πέρασμα προς το πολεμικό λιμάνι (Μανδράκι). Η κατασκευή του πύργου έγινε το 1476-84, σύμφωνα με τα οικόσημα του Πάπα Σίξτου του 4ου και του μεγάλου Μαγίστρου P. d’Aubusson, αν και η ομοιότητά του με τον πύργο του Αγίου Πέτρου, που κατασκευάστηκε από τον μεγάλο μάγιστρο P. R. Zacosta, το 1461-67 είναι μεγάλη.

 Πύλες – Τάφρος (Παναγίας)

Η πύλη της Παναγιάς, στο μεγάλο λιμάνι.

 Πύλες – Τάφρος (Ακαντιάς)

Η πύλη Ακαντιάς προς τα νότια.

 Η Παναγία της Φιλερήμου

 Η γοτθική εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται στο λόφο του Φιλερήμου, σε υψόμετρο 247 μέτρων, στη θέση όπου προϋπήρχε η ακρόπολη της Ιαλυσού και ο αρχαίος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, που τον 5ο αιώνα μ.Χ. μετατράπηκε σε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, από την οποία σήμερα σώζεται μόνο το σταυροειδές βαφτιστήρι. Η Μονή, αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή, χτίστηκε από τους Ιππότες στη θέση παλαιότερης βυζαντινής εκκλησίας. Σε χαμηλότερο επίπεδο από το μοναστήρι, βρίσκεται η υπόγεια μονόχωρη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού, με τοιχογραφίες του 14ου–15ου αιώνα, που απεικονίζουν ιππότες.

Ο χώρος αποκαταστάθηκε στη διάρκεια της ιταλικής κατοχής. Απέναντι από την είσοδο ξεκινά ο λεγόμενος Γολγοθάς, ένας λιθόστρωτος διάδρομος με δώδεκα χαλκογραφίες που αναπαριστούν τα πάθη του Χριστού, πάνω σε βάθρα. Η διαδρομή τερματίζει σε σταυρό ύψους 17,80 μ, με εσωτερική σκάλα που δίνει πρόσβαση στο οριζόντιο διάζωμα, με πανοραμική θέα.

Η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου υπήρξε το ιερότερο κειμήλιο του Τάγματος των Ιπποτών. Την αποκαλούσαν Παναγία η Κεχαριτωμένη. Λέγεται ότι την φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Το πρόσωπο της Παναγίας είναι ζωγραφισμένο σε καμβά που εφαρμόστηκε στην ξύλινη επιφάνεια. Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι μέλη του Τάγματος την έφεραν στη Ρόδο από την Ιερουσαλήμ. Άλλοι λένε ότι το Τάγμα τη βρήκε ήδη στο νησί μετά από την κατάκτησή του το 1310.

Η εικόνα από το 1200 ως το 1480 μ.Χ. ήταν εγκατεστημένη στο λόφο του Φιλερήμου, από όπου πήρε το προσωνύμιό της. Το 1480 στην πρώτη οθωμανική πολιορκία, η εικόνα μεταφέρθηκε στην πόλη της Ρόδου και στις επάλξεις για να εμψυχώσει τον στρατό. Το 1522, κατά τη δεύτερη οθωμανική πολιορκία, μετακινήθηκε πάλι στην Ρόδο και φυλάχθηκε στους ναούς της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Μάρκου μέσα στη Μεσαιωνική Πόλη.

Το 1523, οι Ιππότες μετέφεραν μαζί τους την εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου στη Μάλτα, όπου παρέμεινε ως το 1798, προστατεύοντας το νησί στην οθωμανική πολιορκία του 1565. Όταν ο Μέγας Ναπολέων κατέλαβε τη Μάλτα το 1798, η εικόνα ταξίδεψε στη Ρωσία, μαζί με άλλα δύο ιπποτικά κειμήλια: το χέρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και ένα τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου. Στην οκτωβριανή επανάσταση του 1917, τα τρία κειμήλια μετακινήθηκαν στην Κοπεγχάγη, στο Βερολίνο και στο Βελιγράδι, ως το βομβαρδισμό της πόλης το 1941, οπότε μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι Όστρογκ και παρέμειναν ως το 1952. Η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου τα τοποθέτησε στο Εθνικό Θησαυροφυλάκιο και το 1978 τα παρέδωσε στο μοναστήρι και στο μουσείο του Cetinje.

Από το 2002 η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου παραμένει στο Μπλε Παρεκκλήσι του Εθνικού Μουσείου του Μαυροβουνίου. Στην εκκλησία της Παναγίας του Φιλερήμου υπάρχει αντίγραφο της εικόνας, δώρο της Μητρόπολης Μαυροβουνίου.

 Άγιος Ιωάννης των Ιπποτών

 Ο ναός βρισκόταν στα νότια του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου και συνδεόταν με αυτό μέσω τοξωτής Λότζιας, στην κορυφή της οδού Ιπποτών. Θεμελιώθηκε αμέσως μετά την εγκατάσταση των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη στη Ρόδο, το 1309. Ολοκληρώθηκε από το Μεγάλο Μάγιστρο Helion de Villeneuve και αφιερώθηκε στον προστάτη άγιο του Τάγματος, τον Ιωάννη το Βαπτιστή.

Ο ναός καταστράφηκε τελείως από έκρηξη πυρίτιδας κρυμμένης στα υπόγειά του, το 1856, που προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο Παλάτι και τη Λότζια. Κατά την ιταλική κατοχή, ο ναός ξανακτίστηκε στη νέα πόλη, σύμφωνα με τις γκραβούρες που σώζονται (σημερινός ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου).

Σήμερα τα ερείπια του ναού έχουν αποκατασταθεί από το υπουργείο Πολιτισμού και είναι επισκέψιμα.

 Κάστρο Κρητηνίας

 Βρίσκεται δύο χιλιόμετρα βορειοδυτικά από χωριό Κρητηνία και πενήντα πέντε χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου.

Το Κάστρο της Κρητηνίας είναι γνωστό και ως Κάστελλος.

Αποτελεί μείγμα βυζαντινής και μεσαιωνικής τεχνοτροπίας.

Στο εσωτερικό του υπάρχουν τα ερείπια της καθολικής εκκλησίας του Αγίου Παύλου και νεότερα κτίσματα αφού το κάστρο χρησιμοποιήθηκε επί ιταλικής κατοχής σαν ναύσταθμος.

 Κάστρο Μονόλιθου

 Βρίσκεται στην κορυφή ενός τεράστιου μοναχικού βράχου που υψώνεται απόκρημνος κοντά στην ακτή.

Κτίστηκε τον 14ο αιώνα από τους Ιωαννίτες Ιππότες προκειμένου να έχουν τον έλεγχο της θάλασσας και να προστατεύουν τους κατοίκους από τις πειρατικές επιδρομές.

Μέσα στο κάστρο διασώζονται δεξαμενές και το μισοερειπωμένο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα.

 Κάστρο Αρχαγγέλου

 Βρίσκεται σε υψόμετρο διακοσίων μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας στη θέση Κεραμί, είκοσι επτά χιλιόμετρα νότια της πόλης της Ρόδου, σε μικρή απόσταση από την ακτή.

Είναι κτισμένο πάνω σε ένα φυσικό βράχο, ύψους διακοσίων δεκαεπτά μέτρων, ανατολικά του χωριού Αρχάγγελος και έχει σχήμα ελλειψοειδές.

Όπως αναφέρεται στο ιπποτικό διάταγμα, χτίστηκε το 15ο αιώνα από το Μεγάλο Μάγιστρο De Milly για να προστατεύει αποτελεσματικά τους κατοίκους από κάθε κίνδυνο.

Τα πιο πρώιμα ευρήματα ανάγονται στο 1.100 π.Χ.